Het puzzelt me al een tijdje waar die mateloze woede in de samenleving toch door wordt gevoed. Waar die vandaan komt is minder hoge wiskunde. Angst. Het is puur Maslov, als er aan de poten van je bestaan gezaagd wordt en je ervaart de regering, de instanties als de boosdoener, dan richt zich de woede tegen een gezamenlijke vijand. Maar die woede wordt gevoed, verspreidt zich steeds meer en ook om steeds ‘kleinere’ dingen. Tussen aanhalingstekens, want het wordt niet als klein gevoeld natuurlijk.
Vanmorgen las ik dit artikel in Trouw en ik denk dat daar een grote angel zit. De online bubbel als perceptie van een binnenwereld, waardoor mensen niet meer kunnen omgaan met andersdenkenden. “Mensen leveren zich uit aan machten in het publieke domein, waardoor ze de controle verliezen over hun persoonlijke ruimte. Iemand die heel zijn intieme leven in de openbare ruimte gooit, geeft ook zijn privacy weg. (…) Gevestigde media doen aan die vervaging van grenzen mee, spreken hun publiek met ‘jij’ en ‘je’ aan. Daarmee heffen we de sociale distantie op die het mogelijk maakt om de publieke ruimte relatief objectief te houden. Die distantie zorgde vroeger voor gereserveerdheid en matiging van emoties. Die zijn verdwenen. (…) Mensen verwachten van het publieke domein de instemming van een binnenwereld en kunnen elkaar steeds minder goed verdragen.”
Daarom pleit ik ook altijd voor dialoog en verbinding in plaats van debat, wat tegenwoordig toch vaak meningenschieten is. Stefan Hertmans noemt in het interview ook nog even de G1000, waar mensen door loting, uit alle lagen van de bevolking ineens samen over gedeelde vraagstukken konden spreken. En dat werkt, dat hebben wij als G1000-organisatie in Coevorden ook gemerkt. Qua concrete projecten leverde het misschien minder op dan mensen verwachtten, maar in de verbinding en het buiten de bubbel treden des te meer.
Stefan Hertmans ziet in hoop het antwoord. “Woede is rauwe energie, hoop is een attitude. Het goede nieuws is: die kun je trainen.” En ik denk ook dat die hoop er is. Want hoe hard de maatschappij nu ook lijkt, onder alle haat en geschreeuw zit nog altijd een mens. Een mens dat liefde en aandacht nodig heeft, dat gehoord wil worden en de angst weggenomen. En dat gaat niet als je in een bubbel elkaars gelijk alleen maar bevestigt. Juist door die hand te reiken, voorbij de verschillen naar de mens te kijken, kun je het tij keren.
